دانلود تحقیق معماری بناهای شهر قزوین در دوران صفوی
دانلود تحقیق معماری بناهای شهر قزوین در دوران صفوی
دسته بندی | معماری |
فرمت فایل | doc |
حجم فایل | 21 کیلو بایت |
تعداد صفحات | 21 |
دریافت فایل
تحلیل مسائل پیرامون مرمت
دوره جدید مرمت در عمارت چهل ستون قزوین از سال 1334 آغاز شد؛یعنی از زمانی كه این عمارت را،به گمان حفظ ارزش های آن ،برای كاربری موزه هنرهای زیبا در نظر گرفتند.گذشته از تعمیرات سال 1347 ،این بنا از سال حدود52 تا73(بیش از 20 سال)هر ساله دارای برنامه مرمتی بوده است. به دلیل اهمیت معماری این بنا و نقاشی های نفیس ودوره صفوی و دوره های بعد،كار مرمت به تدریج و با حساسیت ویژه ای به انجام رسید. استمرار هوشمندانه كار پژوهش و مرمت را باید از نكات مثبت و قابل تقدیر در این بنا ی تاریخی ،در طول این سالها دانست.
با توجه به گزارشهای موجود می توان چنین استنباط نمود كه مرمت بنا، از دهه 50 به بعد ، از یك برنامه منطقی و پیش بینی شده ای (البته با توجه به اعتبارات در نظر گرفته شده) تبعیت كرده است. بطوریكه از استحكام بخشی بنا، كه خطر سازترین و حیاتی ترین بخش محسوب می شد ، شروع شد و با رسیدن به جزئیات كالبدی بنا ، كار طراحی و ساماندهی محوطه در این دوره به پایان رسید . والبته در ضمن تمامی این سالها، آشكار سازی و تثبیت نقاشی ها با صبر و حوصله در حال انجام بود. مرمت كاخ روندی از داخل به بیرون داشته است . ابتدا حفظ ماهیت وجودی كالبد اثر مهم تلقی شده و با اطمینان از زنده ماندن بنا ، به بخش ها و مسایل بیرونی پرداخته شد .
گر چه از ابتدا عمارت را برای كاربری موزه در نظر گرفتند، ولی آنچنانكه روند انجام مرمت در این بنا را پی میگیریم ، تعمیر ساختمان به سمت سازگار شدن با این كاربری نیست. سیاست مرمت به سمت حفاظت پیش رفته و ارزش گراست و بصورت ریشه ای هدفی آرمانی را دنبال می كند . اما پیش از این بنا اسم موزه را برخود دارد و در حین مرمت یا پیش از آن همچنان با كاربری موزه ادامه حیات می دهد . این دو گانگی برخورد سیاست گذاران و تاثیر گذاران ذی نفوذ یا ذی نفع در این بنا و متخصصین مرمت ، چندان به نفع بنای تاریخی تمام نشده است . چرا كه هنوز سر درگمی در برخورد با این بنا به چشم می خورد . مثلا امسال سالن طبقه بالایی را از اشیاء تخلیه كرده و طبقه همكف را به این كار اختصاص داده اند .
با نظر به بنا و تقشه آن در می یابیم كه عمارت مذبور كه كوشكی بوده در میان باغ، از طرحی آزاد و برون گرا برخوردار است كه از هر طرف به اطراف راه دارد.در واقع تالار میانی هم كف نوعی فضای نیمه بسته و نیمه باز طرح اندازی شده كه آب آزدانه به داخل جریان داشته است. در نظر گرفتن كاربری موزه (محل حضور اشیا)كه ماهیتا محلی است با پیش بینی ایمنی فراوان، با ویژگی این بنا منافات دارد. به قول آقای مهندس مجابی، در گزارش سال 1360، بنا خود موزهای از نقاشی و در واقع هنر دوره صفوی و پس از آن است و خود بنا به خاطر قرارگیری آن در رده بناهای اولیه صفوی از اهمیت و اعتبار خاصی برخوردار است. حال آوردن اشیاء موزه ای و نمایش دادن آنها در این فضا ارزش هر دو را كم می كند.
در اثر زلزله سال 1369 منطقه شمال كشور، بدون اینكه تغییری در سازه و اساس عمارت چهل ستون وارد آید،با شكستن ویترین ها،بسیاری از اشیا موزه ای نیز از بین رفت كه نشان دهنده انتخاب نادرست است.
ویژگی ها، تحولات و گسترش شهر قزوین در دوران صفوی
شهر قزوین با توجه به موقعیت جغرافیایی و طبیعی و بعدها اهمیت اقتصادی،همواره در مسیر درگیریها و جنگ ها ی تاریخی بوده است و رفته رفته پایه و اساس شهری كه اهمیت اقتصادی و نظامی توامان را داشته،در پیش از اسلام ریخته شد،كه البته در طول تاریخ دستخوش تغییرات فراوان گشته و دگرگونی های بسیاری را شاهد بود.
پیش از صفوی
قزوین در سال 25 ه.ق به تصرف مسلمین در آمد و به عنوان سنگر و پایگاه مرزی مهمی بر سر چند راهی ،مورد استفاده بود به طوری كه از آن به باب الجنه(درب بهشت)و بلده المومنین در كتب و احادیث یاد می كردند. شهر برای نخستین بار در زمان الهادی خلیفه عباسی به سال 170 ه.ق در كنار شهر شاپوری گسترش یافت كه بعدها این دو به هم متصل شدند.
شهر در زمان حكومت سلجوقی (سده پنجم وششم)به علت پیشرفت اسماعیلیه و استقرار ایشان در دژ الموت واقع در منطقه كوهستانی شمال قزوین ،مورد توجه بسیار قرار گرفت ونقش دفاعی آن اهمیت بیشتری یافت. به طوری كه برای دومین بار ، توسعه تاریخی این شهر به طور گسترده ای در گستره و زیر ساخت های آن به انجام رسید،مقصوره جامع كبیر و كتیبه زیبا و پر محتوای آن ،خود گویای این تحول است. در زمان حمله مغول به سر تاسر ایران شهر قزوین دچار آتش سوزی و تخریب گردید؛ اما بعدها اهمیت خود را باز یافت و در دوره آق قویونلها و قرقویونلوها(سده دهم)بارها بین حكام مختلف دست به دست شد. تا اینكه با حضور دولت صفوی و به تبع آن یكپارچه شدن مملكت تحت سیطره حكومت مركزی در آمد.
زمان صفوی
اما اوج شكوفایی و گسترش شهر قزوین را باید زمانی دانست كه به عنوان دومین پایتخت سلسه صفوی برای مدت 51 سال (955 تا 1006 ه . ق ) در آمد و پس از آن نیز در زمان حكومت این سلسله مورد توجه بود قزوین در زمان سلطنت شاه طهماسب ، بنا به دلایل سیاسی و نظامی و حل مشكل نزدیك بودن پایتخت اول ( تبریز ) به مرز عثمانی ، برای پایتختی برگزیده شد . و ساز و كارهای ادارة حكومت مملكتی در آن به اجرا درآمد . « اهمیت جغرافیایی قزوین و واقع شدن آن در محل تقاطع راه های خراسان و آذربایجان و ایران مركزی و شمالی و ارتباط با جلگه های حاصلخیز ابهر و ساوج بلاغ و شهریار و ری ، امكان مهمی را برای انتخاب این شهر به عنوان پایتخت برای شاه طهماسب فراهم آورد». ( اشراقی ص 323)
توسعه شهر صفوی
گسترش شهر برای پایتختی ، به سمت خارج از شهر در جهت شمال صورت گرفت كه امكان گسترش در آنجا بیشتر فراهم بود. نه در بستر شهر قدیم . «محور اصلی توسعه كالبدی شهر در عصر صفوی ناحیه مسجد جامع واقع در شارستان ساسانی به سمت شمال شهر و باغات موسوم به جعفر آباد واقع در محله سعادت آباد و زنگی آباد است ، باغ – شهر سلطنتی به شكل مربع مستطیل تقریبا در امتداد شمال و جنوب كشیده بود و از طریق ضلع جنوبی با شهر سلجوقی ( شهر قدیم ) و از جانب غربی با بازار ارتباط داشت ، جبهه شرقی آن به امتداد یكی از شعبه های فرعی مسیل رودخانه اترك محدود می شد .كوشك ها و كاخ های سلطنتی و بناهای اشراف و فئودال ها در این محدوده بر پا شده بود و مجموعا شهر سلطنتی را تشكیل می داد كه از طریق میدان دولتی یا میدان شاه به شهر مردمی در اطراف مسجد جامع متصل می شد . و از جهت غرب از طریق دروازه ها و راهروهای زیرزمینی و گذرها به مجموعه بازار ملحق می گردید . بدین ترتیب ساختار شهر ،بر اساس مثلث شهر سلطنتی ـ شهر مردمی و بازار ، برپا شد .
در قطب شمالی توسعه با میدان مستطیل شكلی كه طول آن حدود 3 برابر عرض آن است،طراحی گردید،نقش اصلی این میدان از نظر طراحی شهری ، سازمان دادن عناصر توسعه جدید شهری است كه در اطراف یك فضای مركزی قرار می گرفتند . هم چنین وظیفه پیو ند شهر قدیم و جدید را بر عهده داشت و لذا از نظر اجتماعی مركز فعا لیتهای مدنی و پا سخ گوی نیازهای سیاسی و حكو متی است».(مجابی482) این میدان كه بدان میدان اسب یا میدان شاه می گفتند ،خود بر گرفته از میدانی بود كه در زمان اوزن حسن در تبریز ساخته شده بود و بعدها نیز سرمشقی برای طراحی جدید توسعه شهری در دوران صفوی شد كه مهم ترین آن ، میدان نقش جهان اصفهان است ،به هرحال این نوع میدانها در این زمان و مكان تجلی بنا های حكومتی و وابسته به حكومت شدند. از جانب غرب،شهر سلطنتی را دروازه های ورودی، میادین و سپس راسته بازارها به بدنه قدیمی شهر متصل می كرد . ناحیه شمال و شمال شرقی در اختیار مراكزسیاسی و حكومتی بود كه كوشك ها و باغ های خود را در این نا حیه احداث كرده بو دند . میدان جنوبی از سر درب عالی قا پو تا مسجد جامع ،محور اصلی تو سعه شهر صفوی را تشكیل می داد . این محور در مقا بل مسجد جامع چرخشی به جا نب جنوب غربی ،از مقابل مسجد به امامزاده حسین منتهی می شد كه نقطه مقابل شهر سلطتی و به عنوان قطب فرهنگی و مذهبی شهر عمل می كرد .به قرینه شكل گیری كا لبدی ،از نظر مضمون اجتماعی و سیاسی نیز این دو فضای شهری در مقابل هم قرارمی گرفتند.انتهای محور، دروازهء امامزاده حسین بود و به اصفهان متصل می شد». (مجابی ص483)
به دلیل قرار گیری ارگ سلطنتی در جبهه شرقی بازار و ضرورت عبور راههای كاروان كه از غرب و جنوب غربی وارد شهر می شدند و برای رسیدن به كا خ های سلطنتی و انجام تشریفات ورود ، ازبازار عبور می كردند،راسته های شرقی و غربی بازار كه از میدان های بزرگ و متوالی می گذشت ،شكل می گرفتند .در حالی كه راسته های شمال-جنوبی وظیفه اتصال شهر قدیم به شهر جدید را بر عهده داشتند .
راه های ورودی به سمت مركز سلطنتی شهر از سوی غرب به علت رفت و آمد هیات های سیاسی ممالك خارجی اهمیت بیشتری داشت و دروازه شمالی بیشتر واجد اقتصادی بود و دروازه جنوبی كه به راه اصفهان میرفت از هر جهت مورد نظر بود.
سه فضای كلان شهری عبارت بودند از:
1ـمیدان شاهی مقابل سردر عالی قاپو
2ـمجموعه بازار
3ـ مجموع بقاع و گورستان های امامزاده حسین و شهر قدیمی كه به این فضاها دارای نقش های متفاوت سیاسی ـ مذهبی ـ گردشگری ـ فرهنگی و اجتماعی ـ سمبو لیك و نشا نه ای مهم بودند. (مجابی ص 484 ) و اما فضای مجموعه مسجد جامع ،به ویژه امامزاده حسین با مزارات متعددش ،روح مقدس شهر را درخود داشت كه حتی ،دشمنان و مها جمین و فا تحین ناچاربه احترام و اكرام آن بودند تا بتوا نند به مردم شهر تقرب جویند و پایه های حكومت خود را مستقر كنند.(مجابی ص485)
فایل ورد 21 ص
دارای پشتیبانی 24 ساعته تلفنی و پیامکی و ایمیلی و تلگرامی 09214087336
بهترین کیفیت در بین فروشگاه های فایل
دانلود سریع و مستقیم
دارای توضیحات مختصر قبل از خرید در صفحه محصول